Rozwód a dziedziczenie ustawowe

Bardzo często zastanawiacie się Państwo, czy prawomocne orzeczenie rozwodu ma wpływ na dziedziczenie ustawowe. W dzisiejszym wpisie odpowiadam na otrzymane od Państwa pytania. Zaczynamy!

Jak doskonale Państwo wiecie, skutkiem prawomocnego wyroku rozwodowego jest ustanie małżeństwa. Oznacza to, że w przypadku śmierci jednego z małżonków, drugi z nich nie będzie dziedziczył na podstawie ustawy po zmarłym małżonku. Małżonek pozostający przy życiu traci również związane ze statusem małżeństwa – prawo do zachowku. Oczywiście rozwód nie wyklucza uwzględnienia byłego małżonka w testamencie, niezależnie od rozwodu możecie Państwo uczynić byłego małżonka spadkobiercą – w testamencie.

Istotnym jest, abyście mieli Państwo świadomość, że już samo złożenie pozwu o rozwód może sprawić, że małżonek będzie wyłączony od dziedziczenia. Aby tak się stało, konieczne jest kumulatywne spełnienie następujących przesłanek:

Po pierwsze – to spadkodawca musi wystąpić o rozwód, po drugie – musi wystąpić o rozwód z winy drugiego małżonka, po trzecie – żądanie to musi być uzasadnione.

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu, przy czym podkreślić należy, że z powództwem wystąpić może każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem. Termin na wytoczenie powództwa jest dość krótki – wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż rok od jego otwarcia (czyli od dnia śmierci spadkodawcy).

Separacja a dziedziczenie ustawowe.

Kolejne pytanie odnoście dziedziczenia ustawowego pojawia się w związku z orzeczeniem separacji. Czy małżonek, z którym jesteśmy w separacji będzie po nas dziedziczył?

Na wstępie należy wskazać, iż rozróżniamy „separację” faktyczną i separację kodeksową. Jeżeli mówimy o separacji w znaczeniu kodeksowym, czyli o orzeczeniu stwierdzającym separację, to z momentem uprawomocnienia się orzeczenia małżonkowie nie będą po sobie dziedziczyli ustawowo (po orzeczeniu separacji – inaczej niż przy rozwodzie – małżeństwo nadal trwa, dlatego wciąż mówimy o małżonkach). Żaden z nich nie będzie też miał prawa do zachowku w związku ze śmiercią drugiego małżonka.

Oznacza to, że w okresie, gdy separacja jest prawomocnie orzeczona przez sąd następuje skutek taki sam, jak przy rozwodzie, czyli pozostały przy życiu małżonek nie będzie wchodził do kręgu spadkobierców ustawowych. Analogicznie jak przy rozwodzie, sama tylko okoliczność orzeczenia przez sąd separacji nie stoi na przeszkodzie sporządzeniu testamentu i przeznaczeniu w nim np. konkretnego udziału spadkowego na rzecz małżonka pozostającego w separacji.

Istotnym jest aby pamiętać, że jeżeli separacja zostanie prawomocnie zniesiona (zapadnie prawomocne postanowienie w tym przedmiocie) i po tym zniesieniu jeden z małżonków umrze, to dziedziczenie ustawowe nadal obowiązuje. Od chwili zniesienia separacji każdy z małżonków będzie bowiem znów wchodził do kręgu osób dziedziczących po drugim z ustawy.

Tak samo jak w przypadku rozwodu już samo złożenie pozwu o separację może sprawić, że małżonek będzie wyłączony z dziedziczenia.

W razie dodatkowych pytań zapraszam Państwa do kontaktu!